Ελάχιστοι γνωρίζουν την ηρωική πράξη αντίστασης του Μαθιού Πόταγα,του πρώτου αντιστασιακού ήρωα της γερμανικής Κατοχής που έδωσε τη ζωή του.
Νωρίς το απόγευμα, στις 2 Μαΐου του 1941 οι πρώτοι Γερμανοί φτάνουν έξω από τη Βυτίνα. Η Γερμανική φάλαγγα οδεύει προς τα Λαγκάδια όταν ο δεκαεπτάχρονος μαθητής στο Βαρβάκειο που διέμενε στη Αθήνα άλλα η εισβολή τον βρίσκει στο τόπο που γεννήθηκε, ο Μαθιός Πόταγας, στέκεται σε ένα βράχο στη γέφυρα Κουτρουμπή και όρθιος αδειάζει από σφαίρες το παλιό όπλο του πάτερα του στα σίδερα των γερμανικών αυτοκίνητων.
Ελάχιστοι γνωρίζουν την ηρωική πράξη αντίστασης του Μαθιού Πόταγα,του πρώτου αντιστασιακού ήρωα της γερμανικής Κατοχής που έδωσε τη ζωή του.
Παρόλο που η κοινή γνώμη θεωρεί τον Μανώλη Γλέζο σαν τον πρώτο αντιστασιακό, μαζί με τον Λάκη Σιάντα ο ίδιος ο Μ. Γλέζος επιμένει να αρνείται τον τίτλο, διευκρινίζοντας ότι επάξια ανήκει στον Μαθιό Πόταγα. Στο βιβλίο του «Εθνική Αντίσταση 1940 -1945», από τις εκδόσεις Στοχαστής γράφει:
«Το μεσημέρι της 2ας Μαΐου 1941, ο 17χρονος μαθητής της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου από τη Βυτίνα, Μάθιος Πόταγας, πετάχτηκε άοπλος στη μέση του δρόμου, ύψωσε το χέρι και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των ναζί που έφτασαν στη γέφυρα Κουτρουμπή, στο δημόσιο δρόμο, που περνούσε έξω από τη Βυτίνα: «Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί». Έκπληκτος ο διοικητής της φάλαγγας, ρώτησε το διερμηνέα, τι λέει αυτό το παιδί. Όταν ο διερμηνέας του εξήγησε, ο διοικητής με το αυτόματό του σκότωσε τον Πόταγα. Αλλά δεν έφτανε στον ναζί αξιωματικό μόνον ο θάνατος. Διέταξε τους στρατιώτες του και με έναν ογκόλιθο συνέθλιψαν το κεφάλι του νέου που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στο Γ΄ Ράιχ και το στρατό του…».
Η Ελένη Πόταγα αδελφή του Μαθιού σε ένα παλιό αφιέρωμα στην εφημερίδα «Το Βήμα» αναφέρει:
«Ο Μαθιός στάθηκε μπροστά τους, μόνος, και χωρίς δισταγμό τους είπε: Θα μας πεινάσετε, θα μας κάψετε, θα μας σκοτώσετε, αλλά δεν θα μας νικήσετε.
Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί..
Ο Μαθιός ήταν δεινός σκοπευτής με δικό του ελαφρό όπλο. Εκείνη τη στιγμή όμως δε χτύπησε κανέναν. Άρα δεν πήγε να σκοτώσει έναν-δυο Γερμανούς. Μιλώντας όμως ήθελε να δηλώσει κάτι. Για να υπογραμμίσει δε τη σοβαρότητα της δήλωσής του, ήταν διατεθειμένος να προσφέρει την ίδια του τη ζωή. Με τον τρόπο αυτόν έδειχνε ότι η ελευθερία είναι για τον άνθρωπο κάτι αναγκαίο, κάτι σεβαστό, κάτι ιερό. Τα λόγια του ήταν προφητεία και αναγγελία συγχρόνως. Οι κατακτητές, αναγνωρίζοντας την αλήθεια και τον κίνδυνο που έκρυβαν τα λόγια αυτά, τον σκότωσαν με τρόπο άγριο» .
Κατάκτηση – μα όχι υποδούλωση: αυτή ήταν η ηθική πίστη που ενέπνεε τον Μαθιό Πόταγα, το φρόνημα που νόμιζαν οι κατακτητές ότι μπορούσαν να το ακυρώσουν εκτελώντας το νέο παλικάρι που δεν έσκυβε το κεφάλι. Αλλά, όπως συνεχίζει η Ελένη Πόταγα, «νέοι από όλες τις οργανώσεις ερχόντουσαν και κατέθεταν στεφάνια και λουλούδια στον τάφο του, ιδίως όταν σχεδίαζαν μια νέα αντιστασιακή ενέργεια».
Εξήντα δύο χρόνια αργότερα η Βυτίνα τίμησε τον νεαρό ήρωα αφού ζήτησε από την αδελφή του, καταξιωμένη πια γλύπτρια, να φιλοτεχνήσει τον ανδριάντα του Μαθιού, ανδριάντα που αποκαλύφθηκε στις 3 Μαΐου του 2002.
Αξιοσημείωτη τέλος είναι και η μαρτυριά του Χρήστου Κουτσούγερα, που παρουσιάζει το το τρόπο που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα εκείνης της ημέρας:
«Ένα παιδί 18 χρονών στην Βυτίνα ο Ματθαίος Πόταγας συγχρόνως σχεδόν, λες και είχαν συνεννοηθεί με το Σάντα και τον Γλέζο που κατεβάσανε την σημαία από την Ακρόπολη, αυτό το παιδί των 18 χρόνων στην Βυτίνα δεν μπορούσε να συμβιβαστεί στην ιδέα ότι η πατρίδα υποδουλώθηκε, ότι θα ζει σκλάβος. Και κατάμονος μόνος χωρίς να είναι οργανωμένος πουθενά, ούτε είχε παρέα, πήρε το πιστόλι του πατέρα του το γέμισε και πήγε στην θέση Κουτρουμπή αφού έμαθε, μαθεύτηκε στην Βυτίνα ότι θα περάσουν οι Γερμανοί, πήγε στην θέση Κουτρουμπή σε ένα βράχο στην στροφή του δρόμου και όρθιος ο Ματθαίος Πόταγας μόλις ήρθαν οι Γερμανοί άδειασε το πιστόλι στα σιδερένια αυτοκίνητα των Γερμανών. Τι να έκανε δηλαδή. Σταματήσανε οι Γερμανοί, κάνουν μία κυκλική κίνηση, το πιάσανε το παιδί και του λιώσανε το κεφάλι στο σημείο εκείνο που διάλεξε να στήσει την ενέδρα. Αυτό έκανε ο Ματθαίος Πόταγας»
Τα τελευταία λογία του Μαθιού ηχούν και παραμένουν σήμερα το ίδιο επίκαιρα και ίσως αποτελούν το απαύγασμα έμπνευσης για όλους μας μαζί με την πρώτη ηρωική πράξη αντίστασης ενάντιων των κατακτητών μας.
«Θα μας πεινάσετε, θα μας κάψετε, θα μας σκοτώσετε, αλλά δεν θα μας νικήσετε, Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί».
